हिमालयाच्या कुशीत -१

हिमालयाच्या कुशीत

खाडकन जाग आली... बिछान्या जवळील फोन चाचपडला...बघितलं तर अजुन पहाटेचे चारच वाजले होते आणि पावसाचा आवाज येत होता.. मधूनच गड-गडण्याचा आवाज देखील येत होता.. ढगांचा का डोंगरांचा ते कळायला मार्ग नाही.. काल रात्री आकरा च्या सुमारास आम्ही ऋषिकेश मध्ये पोहोचलो होतो.. सुमारे सतरा तासांचा प्रवास करून.. अजुन वाटत होतं की आपण गाडीतच आहोत आणि सभोवताली पर्वतच पर्वत आहेत...... हे उभे च्या उभे .. पण सुदैवाने तो प्रवास संपला होता. पहाटे सहा वाजता आम्ही गोविंद घाट हून निघालो होतो. मजल दरमजल करत, लँड स्लाइड मुळे चमोली जवळ पाच तास अडकल्या नंतर आणि पुन्हा ऋषिकेश जवळ येता येता एका छोट्याश्या "ट्विस्ट इन द टेल" नंतर तो महा-प्रवास संपला होता. आणि त्याच्या आदल्या दिवशी आमचा वॅली ऑफ फ्लॉवर्स आणि हेमकुंड साहिब चा ट्रेक पूर्ण झाला होता.

हिमालय मनात घोळत होता..
सह्याद्री मधील ट्रेक्स केल्यावर खूप दिवसांपासून हिमालयात ट्रेक करायची इच्छा मनात घर करून होती... शाळेतील बॅचमेट आणि सीए स्वाती जोशी ही माहीत असलेल्या ट्रेकर्स पैकी हिमालयात सध्या रेग्युलर ट्रेक्स करणारी... तिने एफबी वर पोस्ट केलेले हिमालयातील ट्रेक्सचे फोटो बघून ही इच्छा अजुन प्रबळ होत होती.. कधी करायचा .. कुठला करायचा... कोणा बरोबर हे प्रश्न मनात घोळत होते.. बरेच दिवस अभ्यास चालू होता.. युथ हॉस्टेल, ट्रेक द हिमालायास, इंडिया हाइक्स असे बरेच प्रोफेशनल ग्रुप्स होते.. मग बर्‍याच अभ्यासा आणि विचारा अंती इंडियाहाइक्स ह्या ऑर्गनायझर बरोबर जायचं ठरवलं... आता कुठल्या ट्रेक पासून सुरूवात करूया हा प्रश्न होता.. बिगिनर लेव्हल च्या ट्रेक मध्ये.. चंद्रशीला, केदार कंठ, हर की धून असे ओप्श्न्स येत होते.. हे साधारण मार्च - एप्रिल २०१८ च्या सुमारास चालू होतं.. ट्रेक साठी लागणारी तयारी, प्रवासाची तिकिटं हे गणित काही जुळून येत नव्हतं.. मग सर्व विचार करून ठरवलं..... "वॅली ऑफ फ्लॉवर्स" आणि "हेमकुंड साहिब" वर शिक्का मोर्तब झालं. 

ट्रेक मेट्स, तारखा
ट्रेक ठरल्यावर इथून कोण मित्र बरोबर येणार याची तयारी चालू झाली. प्रसाद आणि अमित यायला तयार झाले. शेखर ला सुट्ट्यांच्या कारणा मुळे जमणार नव्हतं. नेहेमीचे ट्रेक मेट्स अभय आणि कौस्तुभ यांना काही अडचणींमुळे जमत नव्हतं.

वॅली ऑफ फ्लॉवर्स चा सीझन साधारण जुलै ते सप्टेंबर पर्यंत असतो.. कारण त्याच वेळी तिथे फुलांचा बहर येतो. साधारण पाऊस थोडा कमी होईल या अनुषंगाने आधी मी १९ ऑगस्ट ची बॅच फायनल केली आणि त्या प्रमाणे ट्रेक चे बुकिंग केले. जाताना फ्लाईट ने जाऊ आणि येताना ट्रेन ने येऊ असे ठरले. ट्रेन चा प्रवास २८ तासांचा होता.. येई पर्यंत ट्रेक चा माहोल हौले हौले उतरेल या उद्देशाने ट्रेन ने यायचं ठरवले. परत येताना हरिद्वार एलटीटी एक्सप्रेस ही गाडी शुक्रवारी होती. आणि त्या साठी आम्ही शुक्रवारी संध्याकाळी (२४ ऑगस्ट) ६ पर्यंत हरिद्वार ला पोहोचणे गरजेचे होते. आणि ही सुपर फास्ट ट्रेन आठवड्यातून फक्त दोन दिवस आणि आम्हाला सोइसकर अशी शुक्रवारी च होती. प्रवासाचे मार्जिन आणि थोडी फिरण्याची सोय म्हणून आम्ही १८ ताारखेच्या बॅच नि जायचं ठरवलं.. तसे ट्रेक को-ऑर्डीनेटर प्रतिमा शि बोलून १८ तारखेची बॅच फायनल केली. हा निर्णय आमचा अगदी बरोबर ठरला.. कसा तो मी पुढे सांगेनच.   

इंडिया हाइक्स : एक प्रोफेशनल ऑर्गनायझर
ट्रेक बुक केल्या पासूनच आम्ही ठरवलेले ऑर्गनायझर त्यांच्या कामात निष्णात असतील याची प्रचीती येत होती. ट्रेक साठी काय काय तयारी करायची.. शारीरिक आणि मानसिक.. हिमालयातील ट्रेक इतर किंवाआपल्या सह्याद्री च्या ट्रेक पेक्षा कसा वेगळा असेल;. हाय आल्टिट्यूड सिकनेस, मोशन सिकनेस, बॅग पॅक कशी भरायची, बरोबर काय सामान घ्यायचं.. किती घ्यायचं या संबंधी ई-मेल्स आणि यु-ट्यूब ट्युटोरियल्स रेग्युलर येत होत्या..

ट्रेक ची तयारी
शारीरिक तयारी साठी ट्रेक च्या साधारण २-३ महिने आधी मॉनिटरींग म्हणून एक टार्गेट सेट केले गेले.. "४५ मिनिटे ५ किमी" हे app वर रेकॉर्ड करून त्याचे स्कीन शॉट्स्ट पाठवायचे ... आणि जसजसे आपण ट्रेक च्या तारखे जवळ येऊ तसे "४० मिनिटे ५ किमी" हे टार्गेट होते... ह्या बरोबर इतर फिटनेस रिजिम असेल तर उत्तमच... पण ते नियामाने करणे आमच्या तिघांपैकी कोणाही जमले नाही.. :) प्रसाद ने मात्र स्टेशन हून घरी जाताना २-३ वेळा ते केले..     

पण  हे जमले नाही म्हणून मान्सून ट्रेक्स करायचे हे मात्र आम्ही नक्की केले. त्या प्रमाणे कर्नाळा, माथेरान व्हाया भिवपुरी गार्बट हे ट्रेक्स आणि दोन दिवस माथेरान भटकंती हे जुलै-ऑगस्ट मध्ये केले. 

अमित चे पर्सनल फिजिकल ट्रेनिंग आणि एक्स्र्साइज मात्र चालू होता. त्या मुळे आमच्या पैकी सर्वात जास्त ट्रेक फिटनेस अमित कडे होता.. उशिरा ट्रेक्स करायला लागला असला तरी, तो ट्रेक्स साठी फिट आहे हे माहीत होते.

ट्रेक शॉपिंग
ट्रेक चे शॉपिंग विशेषत: हिमालयातील ट्रेक चे शॉपिंग हा खिशाला पडणारा एक भला मोठा खडडा आहे असे म्हणणे काही वावगे ठरणार नाही. पण हा खडडा बहुतांशी कमी होऊ शकतो आणि आम्ही तो कमी करायचा प्रयत्न केला.. बरेच सामान भाडे तत्वा वर घेऊन.. इंडिया हाइक्स ने ट्रेक पोल, जॅकेट्स, पॉंचो, शूज अश्या महत्वाच्या गोष्टी भाडे तत्वा वर उपलब्ध करून दिल्याहोत्या.. त्या प्रमाणे अमित आणि प्रसाद ने पॉंचो, शूज आणि ट्रेक पोल रेंट केले.. मला शूज रेंट करणे म्हणजे शेवटच्या क्षणा पर्यंत अधांतरी ठेवणे ही मोठी रिस्क वाटली.. कारण "shoes can make or break your trek" त्याच प्रमाणे माझे पाय खूप जास्त blister prone असल्या मुळे मी शूज घ्यायचे ठरवले. तसेच हा माझा पहिला आणि शेवटचा हिमालयन ट्रेक नसेल ह्याची खात्री होती..त्या प्रमाणे ट्रेक १००/५०० हे क्वेचुआ चे शूज घेतले. शूज घेतल्यावर त्याला तुमच्या पायांची आणि तुमच्या पायाला त्याची सवय होणे हे सर्वात महत्वाचे आहे. त्यामुळे साधारण ३ आठवडे आधी शूज घेऊन त्यावर माथेरान भ्रमंती आणि रोज ऑफिस ला जाता येता नवीन शूज घालून ब्रेक केले.

घोड्याची नाल म्हणजेच ट्रेकिंग बॅक पॅक मी ५-६ महिने आधीच घेतली होती.. बाकीचे तत्सम शॉपिंग.. क्विक ड्राय पॅंट्स, शर्ट्स, थर्मल्स, याचे २ सेट्स घेतले. अगदी ऐन वेळी एक गरम कपड्यांचा सेट तिघांसाठी घेतला. ह्या पैकी काय कामी आलं आणि काय नाही हे सविस्तर पुढे सांगिनच. सॉक्स चे मात्र भरपूर सेट्स घेतले.. अगदी रोज एक जोड ह्या हिशोबने..

घटीका समीप आली..
बॅक पॅक कशी भरायची याचे बरेच विडीओस युट्यूब वर आहेत.. त्या प्रमाणे सर्व प्रकार वेगवेगळ्या पिशव्यांमध्ये पॅक करून सॅक मध्ये भरल्या. साधारण ४-५ दिवसांच्या ट्रेक साठी एक मोठी ४०-५० लिटर ची मोठी बॅक पॅक, २० लिटर ची एक छोटी डे पॅक पुरेसे आहेत. तसेच ब्लिस्टरर्स येऊ नये किंवा आले तर काय काळजी घ्यावी साठी देखील बराच अभ्यास युट्यूब वर केला होता.. त्या प्रमाणे "ल्यूकोटेप" आणि सुई -दोरा बरोबर घेतले.. जायच्या ४-५ दिवस आधी दोन्ही तळ पायांना "ल्यूकोटेप" चिकटवली.."ल्यूकोटेप" खरोखर मॅजिक टेप निघाली.. कशी ते पुढे येईलच. 

इकडे दुसरी कडे आदल्या दिवशी रात्री पर्यंत अमित आणि प्रसाद चे पॅकिंग चालू होते.. प्रसाद ला ऑफिस मधून आणि अमित ला रिटर्न च्या सीझन मधून १ आठवडा ब्रेक घ्यावा लागत असल्यामुळे त्यांना ऑफिस मधील बरेच काम पूर्ण करायचे होते..

१७ ऑगस्ट ला सकाळी ७.४० ची फ्लाईट असल्यामुळे सर्व पिक-अप झाल्यावर ५ वाजता आम्ही कल्याण सोडले.. ....

कब तक गिने. हम धडकने... दिल जैसे धडके धडकने दो...
क्यूं है कोई आग दबि... शोला जो हद से गुजरने दो... 


क्रमश: